Nie ma tak naprawdę leków obojętnych dla zdrowia. Mówi się, że jedynie dawka odróżnia lekarstwo od trucizny. Środki przeciwbólowe powinny być też wybawieniem, ale powinny również zagrażać życiu. Co może być najlepszym lekarstwem na ból w dzieciństwie? Przytulenie, calus oraz plasterek. Tę prawdę, przynajmniej w części, potwierdzaja obecnie badania neurobiologów. Dowodzą oni, że bliskość matki oraz jej dotyk nie jedynie działaja kojąco na ból u niemowlecia, ale też wpływają na aktywność kilkudziesieciu genów w mózgu dziecka - zwłaszcza w ośrodkach odpowiedzialnych za przetwarzanie emocji. Badania przeprowadzili naukowcy z NYU Langone Medical Center pod kierownictwem dr Reginy Sullivan. Badała ona mózgi małych szczurów, którymi zajmowala się - albo nie zajmowała - matka. Sullivan sprawdzała, jak przekłada sie to także na ich odczuwanie bólu oraz aktywność niektórych genów w mózgu. Z poprzednich badań specjalistki wiadomo, że obecność matki wpływa na aktywność elektryczną mózgu dziecka.

Obecnie dowiedziono, że wpływ ów może być większy, niż przypuszczano, oraz dotyczy również genów - być też może owych odpowiedzialnych za wydzielanie endogennych opiatów oraz hormonow szczęścia, czyli endorfin, które rownież działają przeciwbólowo. Badania zostały zaprezentowane na dorocznym spotkaniu Society for Neuroscience w Waszyngtonie. Istnieje parę rodzajów bólu: m.in. ból tępy, ostry oraz rozlany. Płuca, nasz mózg czy może ludzka wątroba nie powinny nas boleć, bo te narządy nie są unerwione. Zaskoczone tym powinny być też osoby, ktore skarżą się na klucie w klatce piersiowej czy może pod żebrami po prawej stronie ciała. Za odczuwanie bólu w płucach, wątrobie czy może mózgu odpowiedzialne są: opłucna, specjalna torebka, którą otoczona może być ludzka wątroba i opony mózgowe. Są one unerwione, otaczaja narządy oraz to także one nas bolą. Leki przeciwbólowe są latwo dostepne. Często sięgamy po nie bez zastanowienia. Nic dziwnego, że w następnej kolejności dochodzi do powikłań z powodu przedawkowania. Nie oznacza to także jednak, że mamy się ich wystrzegać jak diabeł święconej wody. Uśmierzajmy ból, ale zachowując zdrowy rozsądek. Ból pojawia się w wyniku urazu mechanicznego, termicznego albo chemicznego lub procesu zapalnego czy może nowotworowego. Wyzwalane są wtenczas przekaźniki (prostaglandyny, substancja P, kininy, jony potasu oraz inne), ktore pobudzają receptory bólowe (nocyceptory; znajdują sie one w różnorodnych tkankach organizmu, nie posiada ich nie mniej jednak np. w mózgu). Naturalnie bodziec musi być też odpowiednio silny. Impuls nerwowy z takiego receptora zostaje przesłany najpierw do rdzenia kręgowego, a następnie do kory mózgu, gdzie powstaje wrażenie bolu. Po drodze może być przekazywany z neuronu na neuron, pokonuje zatem synapsy – biorą w tym udział zwiazki chemiczne zwane neuroprzekaźnikami, wydzielane poprzez błone presynaptyczna (przed synapsą) oraz łączące się z odpowiednim receptorem w błonie postsynaptycznej (za synapsą). Substancje przeciwbolowe działaja na różnorodnych etapach przewodzenia bodźca. Przyczyną powstania bolu może być podrażnienie receptora nerwowego. Powstały w ów sposób impuls przesyłany może być do rdzenia kręgowego, a następnie do kory mózgowej, gdzie powstaje wrażenie bólu.


Wszystkie środki leczenia dostępne w aptekach bez recepty, a również w kioskach oraz na stacjach benzynowych, działają na podobnej zasadzie: „podszywaja się” pod substancje uśmierzające jego albo blokują powstawanie enzymu – cykoloksygenazy – to także on sprawia, że odczuwamy ból. Nie posiada preparatów „inteligentnych”, ktore działają wybiórczo, np. na bolący ząb czy może noge. Wyjątek stanowią żele stomatologiczne oraz maści, chociaż oraz one, przenikając poprzez skórę albo błonę śluzową do krwi, wpływają na caly organizm. Tabletki przeciwbólowe najczęściej przyjmujemy, kiedy boli nas glowa (65 proc. Polakow). Następnie z powodu bólu związanego z przeziębieniem, bólu kręgosłupa, mieśni oraz stawów. Aż 38 proc. mężczyzn korzysta z nich, kiedy boli ząb, a 15 proc. kobiet podczas silnych bólów miesiączkowych. Niektorzy zażywają je kilkanaście razy w miesiącu. Dzieje się tak, pomimo że 23 proc. osób sugeruje się reklamami, a jedynie 17 proc. pyta o radę lekarza (dane z sondażu OBOP). Kobiety stosują środki leczenia przeciwbólowe dwukrotnie dużo częściej niż mężczyźni. Dotyczy to także zarówno lekow sprzedawanych bez recepty (OTC), jak oraz zalecanych poprzez lekarza. Osoby po 50. roku życia zażywają środki przepisane poprzez lekarza, być też może z obawy przed łączeniem lekow przyjmowanych z powodu dolegliwości przewlekłych. W światowych statystykach jesteśmy na 3. miejscu po Amerykanach oraz Francuzach. Co czwarty z nas zawsze posiada przy sobie coś tam na ból. Zwykle może być to także Aspiryna, Polopiryna, Paracetamol albo Apap. Najczęściej zażywamy nienarkotyczne środki leczenia przeciwbólowe. Należy do nich popularny paracetamol. Hamuje on aktywność cyklooksygenazy COX-3 występującej w ośrodkowym układzie nerwowym – wskutek tego spada wytwarzanie prostaglandyn, a to także powoduje zmniejszone odczuwanie bolu. COX-3 może być wariantem COX-1 (cyklooksygenazy stale obecnej w wielu typach komórek). Istnieje również COX-2 będąca indukowalną postacią enzymu, której ekspresję wzbudzają m.in. mediatory prozapalne.


Prawdopodobnie paracetamol wywołuje również aktywność zstępującej drogi serotoninowej, ktora powstrzymuje transmisję sygnałów bólowych w rdzeniu kregowym. Do najcześciej stosowanych składników przeciwbólowych należa kwas acetylosalicylowy, paracetamol oraz ibuprofen. Naukowcy udowodnili, że paracetamol może być bardzo dobrze tolerowany, ale skutki przedawkowania to także zatrucie organizmu. Z kolei kwas acetylosalicylowy, pośród wielu zalet posiada również oraz wady. Stosowanie lekow z tym kwasem grozi krwawieniami z przewodu pokarmowego. Z badań prof. Nikolasa Moore z Uniwersytetu Victor w Bordeaux we Francji wynika, że na przykład paracetamol oraz ibuprofen są środkami o dużo skuteczniejszymi, niż środki leczenia zawierające kwas acetylosalicylowy. W badaniach z pacjentami wykazano, że z leczenia właściwego bólu słabego oraz umiarkowanego 74 proc. bylo zadowolonych z ibuprofenu, 69,2 proc. ze skuteczności paracetamolu, a 68,6 z leku zawierającego kwas acetylosalicylowy. Na bole grypowe oraz ból głowy najlepiej oceniono kwas acetylosalicylowy, na bole pleców oraz gardła zdaniem pacjentow najlepiej pomagał paracetamol. Natomiast ibuprofen najlepiej uśmierzal bóle układu kostno-mięśniowego. naukowcy dowiedli również, że ibuprofen wywolal najmniej skutków ubocznych, a kwas acetylosalicylowy działał najsłabiej.